Bakı Xəzər dənizinin qərb sahilində yerləşir. Şəhərin ətrafında bir sıra palçıq vulkanları (Keyraki, Boq-Boqxa, Lokbatan və digər) və duz gölləri (Böyükşor, Xodasan və s.) mövcuddur. Bakı mülayim yarımsəhra iqliminə malikdir, burada yaylar isti və quru, qışlar isə sərin və bəzən yağışlı olur, il boyu isə güclü küləklər əsir. Lakin bu iqlimə malik digər bir çox şəhərdən fərqli olaraq, Bakıda yaylar son dərəcə isti keçmir. Bu, əsasən şəhərin şimal enliyi və onun Xəzər dənizinin sahilində, Abşeron yarımadasında yerləşməsi ilə əlaqədardır. Uzun günəş işığı saatları və quru, sağlam iqlimi ilə Bakı turistlərin çimərliklərdən zövq ala, həmçinin dəniz mənzərəli spa komplekslərində istirahət edə biləcəkləri bir istirahət məkanıdır.
Eyni zamanda Bakı il boyu çox küləkli şəhər kimi tanınır, buna görə də şəhərə “Külək şəhəri” ləqəbi verilmişdir. Burada bütün mövsümlərdə güclü küləklər, soyuq şimal küləyi Xəzri və isti cənub küləyi Gilavar tipikdir. İyul və avqust aylarında gündəlik orta temperatur 26.4°C (79.5°F) təşkil edir və bu mövsümdə yağış çox az yağır. Yay aylarında Xəzri küləyi əsir və arzu olunan sərinliyi gətirir. Qışda qar fırtınaları nadir hallarda baş verir; qar adətən yağışdan sonra bir neçə gün ərzində əridir.
Qız Qalası
Bakıdakı Qız Qalası silindrik formada, Xəzər dənizinin sahilinə doğru meylli nəhəng qayada tikilmişdir. Onun dəniz tərəfində uzunsov dayağı (buta) yerləşir. Qalansın şimal hissəsində hündürlüyü 31 metr, cənub tərəfində isə 28 metrdir. Qalansın birinci mərtəbəsində diametri 16.5 metrdir. Divarın qalınlığı (enliyi) birinci mərtəbədə 5 metrə qədər çatır. Qalansın daxili hissəsi 8 mərtəbəyə bölünüb. Hər mərtəbənin tavanı kəsilmiş daşlardan hazırlanmış qövsvari tavanla örtülüb. Daş tavanların ortasında dairəvi, dik vəziyyətdə olan dəliklər mövcuddur.
Beləliklə, 8 mərtəbəli qalansının qövsvari tavanının ortasındakı dairəvi dəliklərdən baxanda birinci mərtəbənin döşəməsini görmək mümkündür. Qalaya tək giriş, qərb hissəsində yerləşən və hündürlüyü 2 m, eni isə 1.10 m olan qövsvari qapıdır. Qalanın birinci mərtəbəsinin hündürlüyü 3 m, digər mərtəbələrin orta hündürlüyü isə 2.5 m təşkil edir.
Strukturu əsasında abidənin tarixini qədim dövrlərə aid edən tədqiqatçılar bildirirlər ki, Qız Qalası Zərdüştlük dövrünə aiddir və onun Zərdüşt hücrəsi, odpərəstlərin məbədi və ya Mithra və Anahita kimi tanrıçalara aid bir bina olduğu düşünülür. Onların fikrincə, Qız Qalası — odpərəstlərin məbədi, VIII-VII əsrlərdə eramızdan əvvəl Xəzər sahilində, təbii yanğınların olduğu qədim “Od Bəqvan” şəhərində, Kaspi və Midiya qülləli məbədlərinin təsiri altında inşa edilmişdir.
Şirvanşahlar Sarayı
Qədim şəhərin orta əsr memarlığının incilərindən biri olan Şirvan hökmdarlarının iqamətgahı — Şirvanşahlar Sarayı Kompleksi öz tarixi və memarlıq xüsusiyyətlərini günümüzə qədər qoruyub saxlamışdır.
Sarayı kompleksi 9 binadan ibarətdir: Saray, Divankhana (Divan evi), Dərviş türbəsi, Şərq qapısı (Portal), Sarayın məscidi, Key-Qubad məscidi, Sarayın məzar otağı, Hamam (çəkmə evi) və ovdan (su anbarı).
Divankhana kompleksi yuxarı həyətdə yerləşir və onun şimal küncü yaşayış binasına bitişir. Divankhana 12 tərəfli günbəzciklə örtülmüş 8 səkkizguşəli rotundadan ibarət idi. O, açıq eyvan vasitəsilə səkkizguşəli zal ilə birləşir. Eyvanın ucluqlu arxadaları xüsusi başlıqları və sütun altlıqları olan 9 sütuna dayanıbdır.
Saray isə düzensiz düzbucaqlı formada iki mərtəbəli binadır. Sarayın yaxşı işıqlandırılması üçün onun cənub-şərq küncü oyulmuşdur. Əvvəllər Sarayda 52 otaq var idi, onların 27-si birinci mərtəbədə, 25-i ikinci mərtəbədə yerləşirdi. Otaqlar simmetrik idi. İkinci mərtəbədə şah və ailəsi üçün qövsvari otaqlar yerləşirdi. İkinci mərtəbənin pəncərələri dəniz mənzərəsi ilə gözəl görünüşə malikdir və daş işləri ilə bəzədilmişdir (bar-şəbəkə naxışı).
Məhəmməd məscidi
Giriş qapısındakı epigrafik yazıya (ərəb kufi xətti) əsasən, məscid 471 Hicri ili (1078-79-cu illər) ustad rəsimçi Məhəmməd Əbubəkir oğlu tərəfindən tikilmişdir. Zəngin dekorativ elementlərlə bəzədilmiş bir otaqlı ibadət zalının şimalında kiçik bir giriş otağı yerləşir.
Qala divarının mərkəz xətti boyunca kəsik naxışlarla örtülmüş cüt pəncərə yerləşir. Şərq və qərb hissələrində ucluqlu tavanla örtülmüş zal qırılan ornamentlərlə bəzədilmiş pəncərələrlə zənginləşdirilmişdir. Maraqlıdır ki, arkadın çərçivəsi boyunca uzanan zolaq formalı ornament Bakı-Abşeron memarlığına yad olan yanmış kərpicdən tikilmişdir.
İçərişəhər (Qədim Şəhər)
Xalq arasında “Gala” və ya sadəcə “İçərişəhər” adlandırılan bu məkan Bakı şəhərinin ən qiymətli incisi və həmçinin tarixi-memarlıq qoruğudur. Açıq səma altında muzey kimi fəaliyyət göstərən İçərişəhər 22 hektar ərazidə amfiteatr formasında inşa edilmişdir. Xəzər dənizi sahilində, kiçik təpədə yerləşən şəhər, hündürlüyü 8-10 metr, eni isə 3.5 metr olan qala divarları və xəndəklərlə əhatə olunmuşdur.
İçərişəhər ərazisində, Xəzər dənizinin sərt təpələri boyunca əsrlər ərzində formalaşan məskunlaşma mis dövründə başlamışdır. Sahədəki təbii neft və duz ehtiyatları, həmçinin ərazinin dəniz sahilində əlverişli mövqedə yerləşməsi digər insanları şəhərə cəlb etmişdir.
Şəhərdə yerli tikililər mövcuddur. Arxeoloji baxımdan isə bu ərazinin məskunlaşma yeri yoxsa müdafiə qurğusu olduğu tam dəqiqliklə məlum deyil.
Arxeoloji qazıntılar zamanı eramızdan əvvəl III-I əsrlərə aid kub, eramızdan əvvəl IV-I əsrlərə aid gil qablar, dəmir qıvrımlar, dəmir dövrünə aid səma fiquru və qədim sütunların tapılması İçərişəhərin şəhər kimi formalaşdığı dövrü müəyyən etməyə imkan verir.
Eramızdan əvvəl I əsrdən başlayaraq Bakı artıq kiçik, lakin tam inkişaf etmiş bir liman şəhəri olmuşdur. VIII-IX əsrlərdə İçərişəhərdə sənətkarlıq və ticarət inkişaf etmişdir.
Beynəlxalq Muğam Mərkəzi
Azərbaycanın Beynəlxalq Muğam Mərkəzi Azərbaycan musiqi və incəsənətinin mərkəzi olub, Azərbaycan musiqisinin xüsusi janrı olan Muğamı qorumaq, tanıtmaq və inkişaf etdirmək məqsədini daşıyır. Muğam Mərkəzi Azərbaycan Respublikasının Birinci Xanımı Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə tikilmişdir. Mərkəz 7,500 kvadrat metr sahəni əhatə edir və 3 mərtəbədən ibarətdir.
Maliyyələşdirmə Heydər Əliyev Fondu tərəfindən təmin edilmişdir. Binanın dizaynı Muğamın ifasında istifadə olunan Azərbaycan musiqi aləti Tarın elementləri və formaları əsasında hazırlanmışdır. Konsert zalı 350 nəfərlik tutuma malikdir. Mərkəzdə həmçinin klub, restoran, tədris otaqları və studiyalar mövcuddur. Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin rəsmi açılışı 2008-ci ilin dekabrında keçirilmişdir. Mərkəz Muğam festivalları, konsertlər və müxtəlif müğənnilərin və ifaçıların solo çıxışlarına ev sahibliyi edir.
Bakı Bulvarı
Bakı Bulvarı, həmçinin Milli Park kimi tanınan, 1909-cu ildə yaradılmış və Bakının dəniz sahili boyunca uzanan bir promenaddır. Tarixi 100 ildən çoxdur, Baku neft baronlarının Xəzər sahilində köşk və villalarını tikdirdiyi və dəniz sahilinin tədricən süni şəkildə inşa edildiyi dövrlərə gedib çıxır. 1900-cü ildə Bələdiyyə Bağçılıq Komissiyası sahil boyunca ağaclar və kol-kos əkilməsinə qərar vermişdir. Polyak mühəndisi Kazimierz Skurewicz, Bakının çox isti, quru və küləkli iqlimində yaşaya biləcək bitkilərdən istifadə edərək, 20 metr enində bir suvaq layihələndirmişdir.
Park Xəzər dənizinin cənub istiqamətli körfəzi boyunca uzanır. Ənənəvi olaraq azadlıq meydanından başlayıb qərbdə İçərişəhərə və daha da irəliyə davam edir. 2012-ci ildən etibarən Yeni Bulvar (yeni bulvar) uzunluğu demək olar ki, iki dəfə artıraraq 3,75 km-ə çatdırılmış və promenadlar Milli Şəhidlər Meydanına qədər uzanmışdır. 2015-ci ildə isə Ağ Şəhər Bulvarı Azadlıq Meydanının şərqində əlavə 2 km uzunluq qazandırmışdır. Hesabatlara görə, gələcəkdə bulvar Bibiheybəti də daxil etməklə təxminən 26 km uzunluğunda ola bilər.
MƏŞHUR MƏKANLAR
- Park Bulvar Mall
- Bakı Biznes Mərkəzi
- 5D Kino
- Milli Şəhidlər Meydanı
- Bakı Kristal Zal (Eurovision 2012)
- Bakı Dönər Dişlisi (Ferris Wheel)
- Azərbaycan Xalça Muzeyi
- Daş Dövrü Muzeyi
- “XX-XXI Əsrlər Azərbaycan Rəssamlığı” Muzeyi
- “YARAT” Müasir İncəsənət Mərkəzi
- Su İdmanı Sarayı
- Ağ Şəhər Bulvarı
Şəhidlər Xiyabanı
Şəhidlər Xiyabanı əvvəllər qəbiristanlıq kimi fəaliyyət göstərmişdir və 1918-ci ilin Mart hadisələrinin qurbanlarının cəsədlərinin dəfn olunduğu yerdir. Bu insanlar Bakı döyüşündə ölkəni müdafiə etmişdir.
Xiyabanda hörmətlə anılan ilk şəxslərdən biri 1990-cı ilin Qara Yanvar hadisələri zamanı Sovet qoşunlarının Bakını işğal etdiyi vaxt həlak olanlardır.
1992-1993-cü illərin hərbi əməliyyatları zamanı Ermənistan Azərbaycan ərazisinin 20 faizini işğal etmişdir. Şəhidlər Xiyabanı yenidən Qarabağ müharibəsində həlak olmuş şəxslər üçün anıt yer kimi istifadə olunmuşdur. Müharibənin nəticəsi olaraq, Ermənilər tərəfindən bir milyondan çox azərbaycanlı məcburi köçkün vəziyyətinə düşmüşdür. Şəhidlər Xiyabanında həmçinin Bakı Türk Şəhidləri Anıtı yerləşir. Bu anıt 1918-ci ildə Bakı Döyüşündə bolşevik və erməni qüvvələrinə qarşı döyüşərkən şəhid olmuş 1,130 türk əsgərinə həsr olunub. Anıtın yanında türklər tərəfindən tikilmiş Şəhidlər Məscidi də vardır.
Yaşıl Bazar
Bakıdakı Yaşıl Bazar və ya Yaşıl Market şəhərin ən böyük bazarıdır. Azərbaycan mətbəxinə məxsus ləziz məhsulları dadmaq istəyirsinizsə, buranı mütləq ziyarət edin, çünki bu məhsulları yerli mağazalarda və supermarketlərdə tapmaq çətin ola bilər. Bazar ölkənin bütün bölgələrindən gətirilmiş tərəvəz və meyvələrlə zəngindir. Onların dadı mənşə bölgəsindən asılı olaraq fərqlənir.
Yaşıl Bazar quru meyvələri ilə məşhurdur: əncir, portağal, çərmiyi, ərik, nar dənələri və s. Ən yaxşı və təzə məhsulları almaq üçün bazara səhər getmək məsləhətdir. Əlbəttə, əgər izdihamı sevmirsinizsə və sadəcə müşahidə etmək istəyirsinizsə, onda nahardan sonra getmək ideal vaxtdır. Burada kartof, soğan, şirin və şirəli pomidorlar, yerkökü, Azərbaycan qarpızları, armud, alma, gilas, çiyələk, müxtəlif ədviyyatlar, balıq, ət və ehtiyacınız olan hər şeyi tapa bilərsiniz. Həmçinin müxtəlif turşular, marinadlar, mürəbbələr, siroplar, içkilər və əlbəttə ki, çay da satılır. Azərbaycan çayı əsasən qara çaydır, amma istəyinizə görə yaşıl və ya bitki çaylarını da tapmaq mümkündür.
Qədim dövrlərdən bəri Şərqin lüksü möhtəşəm saraylarda və zəngin bəzədilmiş bazarlarda öz əksini tapıb. Burada hər kəs ən incə ipəyin toxunuşunu, saf qızılın parıltısını, qiymətli daşların işığını və bahalı ədviyyatların ətrini hiss edir. Bu gün o saraylar muzeylərə çevrilsə də, şəhərin ruhu hələ də Bakının bazarlarında yaşayır.
İstər qarmaqarışıqlıq, istərsə də danışıqlar olsun, Yaşıl Bazar Bakı ilə tanış olmaq üçün əla yerdir.
Atçılıq
Elite Horse and Polo Club 2012-ci ilin iyun ayında təsis olunmuş elit atçılıq klubudur. Elite qonaqları at stallarını görmək, atlarla gəzintiyə çıxmaq, at sürmək, polo oyununu izləmək və ya iştirak etmək, klubun ərazisində yerləşən kafe, restoran və ya şərab evində dincəlmək imkanına malikdirlər.
Bundan əlavə, elit atçılıq idmanı üçün bütün zəruri avadanlıq və aksesuarların satıldığı ixtisaslaşmış aksesuar mağazası da mövcuddur. Kiçik qonaqlar “Pony Club”u ziyarət etməklə erkən yaşdakı uşaqlar üçün təcrübəli və sertifikatlı məşqçilər tərəfindən keçirilən at sürmə dərslərindən zövq ala bilərlər. İstək olduqda, valideynlər Azərbaycan Atçılıq Federasiyasının təşkil etdiyi xüsusi poni yarışlarında uşaqlarının iştirak etməsi üçün icazə ala bilərlər. Elite Horse and Polo Club müntəzəm olaraq atçılıq idman növləri üzrə beynəlxalq yarışlar (CBC Sport Arena Polo Dünya Kuboku Azərbaycan) keçirir və Azərbaycanda tanınmış atlı idmançılarla görüşlər təşkil edir.
Azərbaycan üçün çovqan milli idman növü sayılır. Müxtəlif qədim təsvirlər və keramika bu idmanın uzun tarixə malik olduğunu göstərir. Məsələn, Oran-Qala ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı çovqan oyununun fraqment təsvirləri olan qab tapılmışdır ki, bu da oyun 11-ci əsrdə Beyləqan şəhəri yaxınlığında mövcud olduğunu dolayısı ilə göstərir. Çovqan oyunu həmçinin Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin “Xosrov və Şirin” poemasında və türkdilli klassik epos “Kitabi-Dədə Qorqud”un səhifələrində də yer alır.
Atıcılıq:
Fəal istirahəti sevən qonaqlarımız mərkəzimizi daim istirahət yeri kimi seçirlər. Burada atıcılıq bacarıqlarınızı sınaya, onları inkişaf etdirə və unudulmaz vaxt keçirə bilərsiniz. Mərkəzdə 4 ədəd hərəkətli hədəf üçün atış stendi mövcuddur. Həmçinin, 20-dən 300 metrə qədər məsafədə yerləşən sabit hədəflərə də atış edə bilərsiniz.
Mərkəzə gələn hər bir ziyarətçi silahlar və patronlarla bağlı təhlükəsizlik qaydaları və istifadə təlimatları ilə tanış olur. Təlimdən sonra belə, 10-12 yaşlı uşaqlar da həm hərəkətli, həm də sabit hədəflərə atış edə bilərlər. Hədəfi vurmaq sizə böyük zövq və qürur hissi verəcək. Duzlu Mirzəladı gölünün ətrafında yerləşən atıcılıq mərkəzi həm sağlamlığınız, həm də sakitliyiniz üçün ideal seçim olacaq. Burada həm aktiv istirahət edəcək, həm də gündəlik stressdən uzaqlaşaraq ən gözəl əyləncəni yaşama imkanınız olacaq! Bunun üçün tam əmin olmaq istəyirsinizsə, dostlarınız və yaxınlarınızla birlikdə bizi ziyarət edin.
Atıcılığa sevgi ilk atəşdən başlayır.