Naftalan

Naftalan

Naftalan Azərbaycanın qərbində yerləşən kiçik bir şəhərdir. Təxminən 50 km cənub-şərqdə Gəncə şəhərindən yerləşir. Naftalan və ətraf əraziləri böyük neft yataqları ilə məşhurdur. Bu, şəhərin adından da aydın olur.

“Naphta” sözü yunan dilindən gəlir və “neft” deməkdir, “alan” isə Azərbaycan dilində “yer” mənasını verir. Azərbaycan təbii sərvətlərə zəngin olduğundan neft yataqları burada adi haldır. Əfsanəyə görə, qərbdən şərqə doğru gedən çox yüklü bir dəvə karvanı qədim Azərbaycan torpaqlarından keçirmiş. Karvanda bir dəvə xəstə idi. Karvan sahibi onu sağaltmaq üçün nə etsə də, faydası olmamış, dəvə getdikcə zəifləyib, karvanın yolunu gecikdirirmiş.

Karvan neftlə dolu göllərin olduğu əraziyə çatanda sahibi dəvəni azad edib demiş: “Dəvənin ağrılarla əzab çəkməsindən yaxşıdır ki, bu göllərdən birində ölsün.” Sanki dəvə sahibinin sözlərini anlayaraq həmin gölə girmiş və günəş altında uzanmış. Karvan isə tədricən uzaqlaşmış. Bir müddət sonra karvan geri dönərkən həmin yerdə bir dəvə görmüşlər.

Karvan sahibi burda buraxdığı xəstə, arıq dəvəni çağırmış. Lakin bu dəvə çox sağlam idi və dərisindən neft damcılanırdı. Onlar dəvəni izləyiblər və gördülər ki, dəvə gündə bir neçə dəfə həmin neft göllərinə girir və günəşdə uzanır. Karvanın ticarətçiləri də həmin göllərə yaxınlaşıb əllərində və ayaqlarında olan yaralara nefti çəkiblər və yaralarının tez sağaldığını görmüşlər. Onlar nefti götürüb evlərinə aparmaq üçün qablar doldurublar. Neft neft kimi görünürdü və göllərin olduğu ərazi “Naftalan” adlandırılıb, yəni neftli yer.

Naftalan Terapiyası

Naftalan yağı tibbdə misli olmayan, unikal bir təbii vasitədir. Bu, qara-qəhvəyi rəngdə, qalın, qoxusu olan bir mayedir. Naftalan neftinin əsas təsir edən maddələri hidrokarbonlardır. Tərkibində olan siklopentano-perhidrofenantren skeleti bir çox fermentlərin, hormonların və digər fizioloji aktiv maddələrin tərkib hissəsidir. Bu maddələr ağrıkəsici, iltihab əleyhinə, damar genişləndirici, allergiya əleyhinə xüsusiyyətlərə malikdir və trofik funksiyaların və maddələr mübadiləsinin intensivliyini artırır, spermatogenezi stimullaşdırır, ovulyasiya və oogenezin sürətlənməsinə səbəb olur. Bu xüsusiyyətlərə görə Naftalan terapiyası bir çox tibbi sahələrdə əvəzolunmaz müalicə üsulu kimi qəbul edilir.

Naftalan terapiyası ilə müalicə olunan xəstəliklər:

Əzələ-skelet sisteminin oynaqlar və periartikulyar yumşaq toxumalarının xəstəlikləri:

• Revmatik artrit (Sokolsky-Buyo xəstəliyi, minimal aktivlikdə passiv faza)

• Revmatik artrit, poliartrit minimal aktivlikdə

• Spesifik infeksion artrit, poliartrit (undulyant qızdırma, dizenteri, viral artrit)

• Deformasiyaedici spondiloz, spondiloartroz

• Digər xəstəliklərlə müşayiət olunan artrit və artroz: podaqra artriti, benign poliartrit, vibrasiya xəstəliyi

• Periartikulyar yumşaq toxuma xəstəlikləri: bursit, tenosinovit, periartrit, miyozit, miofascit

• Ankilozlaşdırıcı spondilit

Naftalan oynaqlar üçün patogenetik müalicə üsuludur. Müalicənin təsirini artırmaq üçün Naftalan terapiyası ilə yanaşı geniş fiziki və dərman müalicəsi aparılır.

Dəri xəstəlikləri:

• Psoriaz

• Ekzem

• Atopik dermatit

• Seboreya

• Çəhrayı versikolor

• Qovlar

• Pioderma (sikoz və digər irinli dəri infeksiyaları)

• Urtiker

• Skleroderma

• Qaşınma

• Yaralar, yataq yaraları, yarımçılpaq xərçənglər

• İxtioz

• Keratoderma və digərləri

Naftalan nefti və dərmanları qədimdən bəri dəri xəstəliklərinin müalicəsində istifadə olunur. Naftalan dəridə keratinizasiyanı sabitləşdirir, epidermisdə Langerhans hüceyrələrinin sayını artırır və onların bərabər paylanmasını bərpa edir.

Urologiya xəstəlikləri:

• Prostatit, uretrit

• Kişilərdə sonsuzluq

Naftalan kurortlarında uroloji xəstəliklər, sidik və reproduktiv sistem xəstəlikləri, kişi cinsi disfunksiyası və həm kişi, həm qadın reproduktiv xəstəliklərinin müayinə və müalicəsi aparılır.

Ginekoloji xəstəliklər:

• Adenksit, salpingoforit

• Parametrit

• Endometrit

• Xroniki residivləşən kolit

• Amenoreya

• Funksional pozğunluqlar

• Birinci və ikinci dərəcəli sonsuzluq

• Menopauza

• Pelvik periton əlaqələri

Naftalan ginekoloji xəstəliklərin müalicəsində iltihabəleyhinə, desensibilizasiyaedici, ümumi və qismən immunostimulyator, sakitləşdirici və neyrotrofik təsir göstərir, pelvik orqanların qan dövranını yaxşılaşdırır.

Qulaq, burun və boğaz xəstəlikləri:

• Tonsillit

• Faringit

• Laringit

• Rinıt

• Sinusit

• Antrit

• Metapantrit

Qulaq, burun və boğazın bir çox xəstəliklərində naftalan tətbiqləri məsləhət görülür. Bu tətbiqlər birbaşa patologiyanın yerləşdiyi nahiyəyə qoyularaq iltihabəleyhinə, rezolüsyon və antiseptik təsir göstərir.

Sinir sistemi xəstəlikləri:

• Mərkəzi sinir sistemi xəstəlikləri

• Beyin arteriyalarının ilkin aterosklerozu

• Travmatik beyin və onurğa zədələrinin nəticələri (sarsıntı, kontuziya) ciddi pozğunluq olmadan

• Astenik və neyroastenik vəziyyətlər

• Periferik sinir sistemi xəstəlikləri

• Siyatik, poliradikulit, infeksion və toksiki-allergik pleksitlərin son mərhələsi

• Cərrahiyyə tələb etməyən periferik sinir zədələri

• Üçüz sinir, oksipital, siyatik və interkostal nevralgiya

• Üz, radial, ulnar, femoral və digər sinirlərin nevriti

• Çiyin və boyun-çiyin pleksiti, siyatikası

Naftalan kurort müalicələri təbiət qoynunda, gündəlik stress və iqlim dəyişikliklərindən uzaqda aparılır. Stress və yorğunluq səbəbindən yaranan əzginlik və narahatlıq əsas səbəbdir.

Periferik damar xəstəlikləri:

• Endarterit (ayaq damarlarının aterosklerozunun I və II mərhələləri)

• Reyno xəstəliyi

• Flebit

• Tromboflebit

• Xroniki osteomielit (qeyri-kəskin formalar)

• Yandırılmış yerdə keloid çapıqları

Naftalanın iqlimi və müalicə metodları, yod-bromlu vannalar və fiziki terapiyanın tətbiqi ilə periferik arteriya xəstəliklərinin müalicəsində yaxşı nəticələr verir.

.