Şamaxı
Şamaxı tarixi ərzində bir neçə güclü zəlzələ ilə üzləşib. 1667-ci ildə baş verən ən güclü zəlzələ təxminən 80,000 insanın həyatına son qoyub. Son böyük zəlzələ isə 1902-ci ildə baş verib və Cümə Məscidinə də zərər vurub. Şamaxı üç yer qatının qırılma nöqtəsində yerləşir. Rusiya imperiyası dövründə Şamaxı Şamaxı quberniyasının mərkəzi olub, lakin 1859-cu ildə baş verən başqa bir zəlzələ şəhəri vurduqdan sonra paytaxtın Bakı şəhərinə köçürülməsinə qərar verildi.
Şamaxı Cümə Məscidi
Şamaxının ən məşhur tarixi abidələrindən biri 743-cü ildə Əbu Müslüm tərəfindən tikilən Cümə Məscididir. Bu, Cənubi Qafqaz regionundakı ən qədim məsciddir. Qısa müddət ərzində Cümə Məscidi üç dəfə – 1859, 1887 və 1902-ci illərdə baş verən zəlzələlərdə demək olar ki, dağılıb. Xüsusilə 1902-ci il zəlzələsi tarixi tikilini çox zədələmiş və məscid 1905-1910-cu illərdə yenidən inşa olunmuşdur. 2009-cu ildə isə məscid yenidən bərpa edilib.
Diri Baba türbəsi
Diri Baba türbəsi Qobustan bölgəsində yerləşən şeyx Diri Baba türbəsidir (Şamaxıya gedən yolda və Şamaxı turuna daxildir). Türbədə 1402-ci il tarixinə işarə edən bir ligatura fraqmenti və həmçinin memarın adının bir hissəsi – “…ustad Hacının oğlu” – bir çarpayının içində əks olunub. Bu yerə bir çox əfsanə və miflər bağlıdır.
Diri Baba türbəsi
Diri Baba türbəsi mozaika və “Dərviş” adlanan xəttat tərəfindən hazırlanmış təsirli ligatura ilə bəzədilib. 15-ci əsrə aid, iki mərtəbəli türbə-məscid kimi nadir bir abidə olan “Diri Baba” qədim qəbiristanlığın qarşısında, Bakıdan Şamaxıya gedən yolda yerləşir. Uzun müddət yerli sakinlər bu yerdə Diri Baba adlı müqəddəs bir şəxsin dəfn olunduğuna və ölümsüz qaldığına inanırdılar. Lakin bu abidəyə çoxsaylı əfsanələr və mistik hadisələr bağlıdır. Buna görə də türbə 17-ci əsrdən bəri çox sayda zəvvar və maraqlı ziyarətçiləri cəlb edir.
Yeddi Gumbaz türbəsi
Şəhər mərkəzindən 1.5 km cənubda Şamaxının ikinci görməli yeri yerləşir: Yeddi Gumbaz türbəsi. Bu türbə Şamaxının son xanı XAN Mustafa ailəsinə hörmət olaraq 18-ci əsrin əvvəllərində yaradılıb. Şəhər mərkəzinin cənubundakı ərazidə üç türbə bu günə qədər qorunub saxlanılıb.
Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası
Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası Azərbaycanın Qafqaz dağlarında yerləşir və Nasirəddin Tusi adına verilib. Rəsədxana Pirqulu dağının şərq yamacında, 1500 metr yüksəklikdə yerləşir. Burada ildə 150–200 aydın, buludsuz gecə olur. Rəsədxana sovet dövründə d’Arrest kometinin işıq qütblənməsini ölçmüşdür.
Əsas alət – Almaniyada istehsal olunmuş 2 metrlik reflektor teleskop – 1966-cı ildə istifadəyə verilmişdir; o vaxtlar bu teleskop Cənubi Qafqazın ilk böyük teleskopu idi. İki metrlik teleskop və avadanlıqları Almaniyanın “Carl Zeiss JENA” şirkəti tərəfindən quraşdırılmışdır. Əsas paraboloid güzgünün diametri 2080 mm, fokus məsafəsi isə 9000 mm-dir. Teleskop üç müxtəlif optik sistemi birləşdirir.
Azərbaycanlı alim Yusif Məmmədəliyev rəsədxananın yaradılmasında mühüm rol oynamışdır. 1991-ci ildə rəsədxanaya Orta əsrlərin riyaziyyatçısı, fiziki və astronomu Nasirəddin Tusinin adı verilmişdir. Rəsədxananın aşağı hissəsində əməkdaşlar üçün yaşayış məntəqəsi yaradılmış və Məmmədəliyevin adı verilmişdir (Pirqulu). Rəsədxananın ilk direktoru akademik Hacıbəy Sultanov (1960–1981) olmuşdur. Sultanov dövründə astrofiziki müşahidələr intensiv şəkildə aparılmışdır.